Osoby zatrudnione w oparciu o umowę o pracę mogą korzystać z licznych udogodnień, których mogą im jedynie pozazdrościć ludzie, którzy wybrali umowy cywilnoprawne. Taka rozbieżność wydaje się być jednak zbyt daleko idąca. Zaznacza się, że każdy kontrakt cywilnoprawny powinien gwarantować zleceniobiorcy bądź wykonawcy określone korzyści z tytułu wykonywania pracy w danym zakładzie. Budzi jednak spore wątpliwości to, czy takie osoby same nie wybrały takiej formy zatrudnienia. Należy pamiętać, że jest to bardzo często stosowany instrument do optymalizowania należności podatkowej. Na ogół jednak ludzie bardzo chętnie korzystają z możliwości zawarcia umowy o pracę, ponieważ jest ona dla nich zdecydowanie bardziej korzystna.
Największym dobrodziejstwem, jakie wiąże się z zatrudnieniem wedle przepisu kodeksu pracy, jest urlop wypoczynkowy. Zaznacza się, że jest to instytucja o znaczeniu kluczowym. To podstawowe świadczenie socjalne polega na tym, że pracownik co roku otrzymuje prawo do dni wolnych, za które otrzymuje normalne wynagrodzenie. Trzeba przyznać, że jest to bardzo ciekawe rozwiązanie, które wypracowała praktyka. Początków instytucji dopatruje się w czasach rewolucji przemysłowej w XIX wieku, gdzie pracownicy wielkich fabryk wywalczyli prawo do urlopów wypoczynkowych. Należy jednak mieć na uwadze, że takie świadczenie socjalne podlegało ewolucji przez wiele poprzednich lat. Duże znaczenia ma fakt, że niemal każda władza zdecydowała się na rozszerzenie uprawnień względem kolejnych grup pracowniczych. Z początku korzystali z tego jedynie robotnicy i pracownicy fizyczni. Potem objęto regulacją pracowników umysłowych. W ostatnich latach doszło do tego, że także chałupnicy oraz osoby zatrudnione na okres próbny mogą z powodzeniem korzystać z urlopu pracowniczego. Jest to bardzo ciekawa zależność, którą należy pochwalić.
Jeżeli nie wiemy, jak wyliczyć urlop wypoczynkowy, powinniśmy w tej mierze odwołać się do kodeksu pracy. Normy te jednoznacznie wskazują na to, jak należy to uczynić. Oczywiście trzeba zdawać sobie sprawę z faktu, że nie są to regulacje wyczerpujące, które mogą w każdej chwili zostać zastąpione przepisami szczególnymi. Tytułem przykładu, warto wskazać, że ustawa o pracownikach samorządowych przyznaje im prawo do urlopu wypoczynkowego w całkowitym oderwaniu od dotychczasowego przebiegu pracy oraz jej stażu. Sprawia to, że nie jest konieczne długotrwałe zatrudnienie w administracji rządowej, aby móc korzystać z 26 dni wolnego. Co do zasady istnieje szereg ustaw szczególnych, które wyłączają regulacje prawa pracy i wprowadzają w ich miejsce przepisy bardziej korzystne dla pracownika. Ponadto warto wskazać, że związki zawodowe oraz organizacje zrzeszające pracodawców mogą opracować układy zbiorowe pracy, w ramach których poszczególne grupy pracowników zyskają jeszcze większe korzyści z tytułu długotrwałego pozostawania w stosunku pracy w danym zakładzie.
Warto nadmienić, że obecnie pracownik może znajdować się w dwóch sytuacjach odnoszących się bezpośrednio do wielkości przysługującego mu urlopu. W pierwszej z nich ma do wykorzystania jedynie 20 dni wolnych w ciągu roku. Dotyczy to w szczególności osób, które dopiero zaczęły pracę w zawodzie. Wyznacznikiem, który upoważnia ich do korzystania z większej liczby dni wolnych, jest staż pracy. Otóż osoby, których staż wynosi przynajmniej 10 lat, mogą z powodzeniem wykorzystać aż 26 dni wolnych w roku. Nie da się ukryć, że każdy pracownik dąży do tego, aby jak najszybciej móc korzystać z tego dobrodziejstwa. Dlatego korzystają w tym zakresie z regulacji ustawowych, które głoszą, że pewne okresy życia można z powodzeniem doliczyć do ogólnego stażu pracy.
Najważniejszym czynnikiem tego typu jest oczywiście czas nauki szkolnej. Trudno jednak wyobrazić sobie sytuację, w której wszystkim osobom przyznaje się tyle samo lat edukacji do ogólnego stażu pracy. Dlatego jest to zależne od wykształcenia, które dana osoba zdobyła. Oczywiście w najkorzystniejszym położeniu są ludzie z wykształceniem wyższym, bowiem mają możliwość doliczenia aż 8 lat. Jest to bardzo korzystne, ponieważ wtedy wystarcza przepracowanie zaledwie 2 lat w zawodzie, aby móc korzystać z 26 dni wolnych w roku. Nieco mniej stażu otrzymują uczniowie liceów i innych szkół średnich – jest to 5 lat. Ponadto istnieje możliwość wykazania przed działem kadrowych innych okresów, które z powodzeniem wlicza się do czasu zatrudnienia. Tym samym każda osoba, która odbywała służbę wojskową – zarówno zawodową, jak i pełnioną w ramach rezerwy – może ubiegać się o wliczenie jej czasu na rzecz przyszłych uprawnień urlopowych. Warto nadmienić, że także praca wykonywana w ramach gospodarstwa rolnego rodziców może mieć niebagatelne znaczenie, dlatego warto wszelkie podobne okoliczności udowodnić za pomocą dokumentów. Sprawi to, że nie będzie konieczne długotrwałe wyczekiwanie na 26 dni wolne w ciągu roku.
Bardzo ważny jest sposób, w jaki liczony jest urlop. Otóż osoba, która podejmuje zatrudnienie po raz pierwszy, otrzymuje urlop po każdym przepracowanym miesiącu. Oznacza to, że nie ma ona co do zasady możliwości korzystania z wszystkich dni. Niestety, zaplanowanie dłuższych wakacji wydaje się być w tym zakresie niecelowe. Dlatego zdecydowanie zaleca się, aby w pierwszym roku pracy ich nie planować. Dobrze jest pamiętać, że jedną dwunastą przysługujących w danym roku kalendarzowym dni wolnych należy obliczać od zmniejszonego wymiaru urlopu, czyli 20 dni. Tym samym w każdym miesiącu przysługuje pracownikowi zaledwie półtora dnia wolnego. Jak wiadomo, taki wymiar jest bardzo niekorzystny w przypadku pracowania na jedną zmianę. Na szczęście jednak zdobywany z miesiąca na miesiąc urlop podlega sumowaniu. Oznacza to, że po dwóch miesiącach pracy można z powodzeniem skorzystać z 3 dni wolnych. Warto nadmienić, że w sytuacji, gdy dana osoba odbywała staż z urzędu pracy, może z powodzeniem ubiegać się o przyznanie wszystkich dni wolnych w danym roku. Wynika to z faktu, że podjęta po stażu praca nie stanowi pierwszego zatrudnienia.
